Endometrioza, czyli choroba polegająca na rozwijaniu się błony śluzowej macicy w miejscach poza macicą i jej krwawienia wraz z cyklem miesięcznym jest obecnie jedną z bardziej tajemniczych i trudnych do zbadania chorób kobiecego układu rozrodczego. Choć szacuje się, że dotyka nawet 10% kobiet na świecie i często przebiega na tyle łagodnie, że kobiety traktują ją jako zwiększone bóle menstruacyjne, w rzeczywistości jest sporym problemem którego leczenie warto podjąć jak najszybciej. Jak przebiega endometrioza, na jakie objawy choroby należy zwrócić uwagę i jak się ją leczy?

Endometrioza i przyczyny jej powstawania

W przypadku całkowicie zdrowej kobiety, błona śluzowa zwana endometrium znajduje się wyłącznie w obrębie jamy macicy, a każde inne miejsce jej występowania nazywane jest zaburzeniem. Po wielu latach badań lekarzom nie udało określić się jednoznacznych przyczyn przemieszczania się błony do innych partii organizmu, choć istnieje wiele prawdopodobnych teorii medycznych które czekają na potwierdzenie w badaniach. Do tego czasu należy założyć jednak, że endometrioza jest chorobą o nieznanych przyczynach i badać szanse jej wystąpienia jedynie na podstawie pojawiających się objawów.

Gdzie może pojawić się endometrioza? Najczęstszym przypadkiem jest pojawianie się ognisk choroby w obrębie narządów płciowych, np. mięśnia macicy, jajowodach, jajniku czy pochwie, ale zdarza się też że przemieszczają się one wyżej, sięgając do pęcherza moczowych czy jelit.

Jakie objawy endometriozy można rozpoznać samodzielnie?

Ogniska endometriozy pojawiające się poza jamą macicy w dalszym ciągu podlegają w organizmie takim samym zmianą miesięcznym, jak w przypadku normalnego, zdrowego układu rozrodczego. Z tego też powodu pierwszym charakterystycznym objawem choroby jest występujący cyklicznie ból pojawiający się przed miesiączką i w trakcie jej trwania, spowodowany powiększaniem się ogniska endometriozy i jego krwawieniem, które nie znajduje właściwego ujścia. Dodatkowo mogą pojawić się objawy takie jak dolegliwości bólowe w czasie współżycia płciowego, przewlekłe bóle w obrębie miednicy, bóle owulacyjne, a także przewlekłe zmęczenie. W przypadku postaci pęcherzowej lub jelitowej choroby może pojawić się także krwiomocz lub krwawienie z przewodu pokarmowego. Najgorszym z możliwych objawów endometriozy i powodem, dla którego u wielu kobiet choroba jest w ogóle wykrywana są problemy z płodnością.  Bezpłodność to najczęstszy objaw endometriozy znajdującej się w jajowodach.

Leczenie endometriozy – jak przebiega i jakie może przynieść efekty?

Samo wykrycie choroby, na podstawie którego można określić drogę leczenia powinno być przeprowadzone jak najdokładniej, w oparciu zarówno o wywiad z pacjentką, jak i dokładne badania ginekologiczne sprawdzające wszystkie możliwe miejsca dla pojawienia się ognisk endometriozy. Ważne będą tu zarówno badania z użyciem wziernika, jak i badanie ultrasonograficzne, a często nawet tomografia komputerowa. Największe i decydujące znaczenie w diagnostyce endometriozy ma jednak wykonanie laparoskopii, po której możliwe jest przebadanie próbki pobranych zmian.

Wybór drogi leczenia jest uzależniony głównie od stopnia zaawansowania choroby, wieku chorej, zaawansowania choroby czy chęci zajścia przez pacjentkę w ciążę. Standardowo wyróżnia się jednak leczenie chirurgiczne, polegające na usunięciu jedynie ognisk endometrialnych lub całego jajnika czy nawet macicy, jeśli to konieczne. Stosuje się tu głównie leczenie laparoskopowe, dzięki któremu można usunąć wszystkie zmiany endometrialne bez konieczności otwartej operacji. Często stosuje się też terapię farmakologiczną, głównie za pomocą leczenia hormonalnego, które zatrzymując cykl miesięczny i krwawienie powoduje złagodzenie objawów choroby. Metoda ta wykorzystywana jest głównie przy odmianach nieoperacyjnych choroby lub gdy objawy nawracają po operacji.